Hoefkatrolontsteking, is dit het einde?

Hoefkatrolonsteking is een diagnose waar veel paardeneigenaren behoorlijk van schrikken wanneer hun paard deze krijgt. In deel 1 over het onderwerp hoefkatrol ga ik uitgebreid in op dit onderwerp en de link naar de natuurlijke scheefheid en de training van het paard.

Het is gelukkig geen feit dat de diagnose hoefkatrolontsteking het einde van je paard hoeft te betekenen. Ik kan hierover echt uit eigen ervaring mee praten. Ik heb zelf 3 paarden gehad met deze diagnose. Alledrie zijn ze mij geschonken omdat men er geen raad mee wist. Daarvan was Jacado de meest extreemste. Bij hem was hoefkatrolontsteking vastgesteld aan beide voorbenen in de ernstigste fase. Het advies van de dierenarts was hem op 11 jarige leeftijd in te laten slapen. Op dit moment is hij 25 jaar en geniet nog iedere dag volop van het leven!


Hij is het bewijs dat zelfs paarden met de diagnose hoefkatrol niet alleen reacreatief werk kunnen doen. Nadat we de oorzaak van zijn fysieke problemen gingen oplossen door hem anders te trainen ontwikkelde hij zich met sprongen vooruit. Het eerste jaar was zwaar. Hij was zo vastgeroest en gereden dat moest er eerst allemaal uit…Maar toen de fundering eenmaal was gelegd lag de wereld aan onze voeten! Zijn lichaam was zo soepel en krachtig geworden dat zelfs oefeningen op Grand Prix niveau binnen ons bereik lagen. We sprongen wissels om de 2 en draaiden pirouettes.

Door de ervaring die ik met hem, mijn andere paarden, trainingspaarden en paarden van lesklanten heb opgedaan heb ik veel ervaring ontwikkeld over het revalideren van paarden met de diagnose hoefkatrolontsteking en ook andere mentale en fysieke problemen.
Wat ik hierdoor allemaal heb geleerd wil ik graag met andere mensen delen om ze te helpen, maar ook om ze bewuster te maken, zodat ze wellicht keuzes maken die de kans op deze en andere diagnoses aanzienlijk verkleint. 

Hieronder wil ik graag een aantal punten met je delen die effect hebben op het voorkomen en revalideren van paarden met hoefkatrolontsteking:

Correct ruggebruik: Wanneer het paard zijn lange rugspier correct kan ontspannen en zijn buikspieren sluit, dan zorgt deze losgelaten bovenlijn voor een schokdempende beweging. Een paard wat met een gespannen rug of met verkeerd ruggebruik loopt, zal veel meer schokken op moeten vangen met zijn gewrichten. Wanneer de schokdempende beweging wordt beperkt, lopen de gewrichten sneller schade op. Daarnaast kan de impuls vanuit de achterhand alleen door een correct ontspannen rugspier voor een betere inwerking van de achterhand zorgen, waardoor de voorbenen minder worden belast

Open kaak: Een open kaak is nodig om een paard vanuit de achterhand door de lange rugspier heen de impuls naar de ruiterhand toe te brengen, zodat er nog meer ruimte in de bovenlijn ontstaat. Het effect van paarden te kort in de hals maken is dat de achterbenen minder ver onder het lichaam worden geplaatst en de voorbenen hierdoor langer op de grond blijven staan. Het afrolpunt veranderd en wordt ‘onnatuurlijk’. Dit vergroot het risico op problemen in de voorhand.

Verticaal en horizontaal rechtrichten: Door de natuurlijke scheefheid heeft een paard van nature een verkeerd verticaal en horizontaal evenwicht. Het zwaartepunt ligt van nature heel gemakkelijk boven 1 voorbeen. Dit been draagt zomaar 100 tot 150 kilo meer. Wanneer we dit niet oplossen, veroorzaakt dit niet alleen veel spanning in de lange rugspier maar ook een overbelasting/ slijtage aan het betreffende voorbeen. Naast het verticaal uitbalanceren van het paard, is het verplaatsen van het horizontale evenwicht een noodzalijk stukje ontwikkeling. Dit zorgt er namelijk voor dat de achterhand (die anatomisch gezien veel meer in staat is om gewicht te dragen) meer gewicht overneemt en de voorbenen vrijer en lichter kunnen bewegen. Het afrolpunt verbeterd hierdoor nog meer, wat de gewrichten ontlast.


Doorbloeding is een van de belangrijkste factoren die bijdraagt aan het voorkomen of oplossen van hoefkatrolonsteking. Paarden zijn ervoor gemaakt om altijd te kunnen bewegen de gehele dag door. Wanneer ze in hun bewegingsvrijheid worden beperkt heeft dit effect op hun fysieke gesteldheid. Zorg daarom dus altijd voor voldoende vrije beweging, bij voorkeur de gehele dag door. Dit om de doorbloeding van de hoef goed op gang te houden, wat stijfheid en pijn kan voorkomen. Een goede doorbloeding helpt bij het herstel van het weefsel en om afvalstoffen af te voeren. Dit is ontzettend belangrijk om hoefkatrolontsteking te voorkomen, maar ook helpt het bij het revalideren van paarden met deze diagnose, om ze zoveel mogelijk de vrije keus tot beweging te geven.

Géén hoefijzers: hoefijzers belemmeren de werking van de hoef. Met name het uitzetten van de hoef na een landing. Hierdoor word het hoefmechanisme verstoord en is de doorbloeding veel minder. Ook Jacado staat reeds enkele jaren op zijn blote voeten. Ondanks hij werkelijk elke vorm van speciaal beslag heeft gehad en zijn hoeven hierdoor in een slechte staat waren, zijn zijn hoeven uiteindelijk weer gezond geworden. Mét speciaal bedrag en op dezelfde manier verder trainen had geen blijvend effect op zijn kreupelheid. Zónder hoefijzers, met correcte training hield hem zuiver!

Helaas verpest een hoefijzer zoveel, dat het leven zonder hoefijzer in het begin geen pretje is voor een paard. Bedenk je dus heel goed als je paard nog geen ijzers heeft, dit ook zo te laten, tenzij dit echt niet anders kan (maar dat geldt echt maar voor heel weinig paarden). Heel veel mensen laten hun paard beslaan, omdat iedereen het doet. Of omdat ze wel eens een buitenritje maken. Verdiep je eerst eens uitgebreid in de werking van een hoef, zorg dat je weet waar je het over hebt voordat je de keus maakt je paard op ijzers te zetten. Het bespaart je niet alleen een hoop geld, maar het verkleint ook het risico op problemen.

Het grote voordeel vandaag de dag is dat we internet tot onze beschikking hebben en niet meer klakkeloos de mening van de plaatselijke dierenarts, hoefsmid of instructeur hoeven volgen. Natuurlijk geldt op het internet net zo goed, zo veel mensen zo veel meningen, maar je kunt je wel goed inlezen en ergens voor kiezen waar jij je goed bij voelt en wat aansluit bij je paard, rekening houdend met zijn oorspronkelijke natuur. Er zijn maar heel weinig paarden die echt baat hebben bij ijzers. Het zou meer de uitzondering op de regel moeten zijn en niet andersom.

Paard is vrij van spierblokkades (met name borst en schoudergebied): Op het moment dat we met een paard gaan werken vragen we eigenlijk topsport van het lichaam. Een paard is immers niet gemaakt voor wat wij met ze doen. Het is dus aan ons de omstandigheden te creëren waarin het lichaam zich optimaal kan ontwikkelen en zelfs beter word van het werk wat wij met een paard doen. Om dat te bereiken zou ieder paard ondersteuning moeten krijgen van een goede masseur. Iemand die spierproblemen al in een vroeg stadium kan verhelpen zodat het paard niet gaat compenseren en zichzelf vastloopt.

Paarden die reeds in de problemen zijn en bijvoorbeeld hoefkatrol hebben, kunnen in eerste instantie meerdere behandelingen nodig hebben om alles blokkades op te lossen. Daarna is het zaak het paard m.b.v. de training goed in zijn lijf te houden en te kunnen verbeteren. Dan is het gewoon fijn om je paard 1 á 2 keer per jaar te laten checken. Het extra ondersteunen van een masseur zal altijd alleen tijdelijk nodig hoeven zijn en daarna slechts sporadisch. Correcte training zorgt ervoor dat de conditie van de spieren in goede staat blijft, waardoor het lichaam zelf heel veel kan oplossen en herstellen. Blijven bepaalde problemen terugkomen, neem dan je training eens kritisch onder de loep of raadpleeg eens een andere instructeur/ trainer.
Paarden kunnen bijvoorbeeld ook een blokkade krijgen van een valpartij in de wei of vastliggen in de stal. Door het paard preventief te laten checken weet je zeker dat hij zich niet volledig vast kan lopen. Ik persoonlijk ben een groot voorstander van de jack meagher methode www.happy-athlete.nl.

Spierproblemen in het schouder/ borstgebied kunnen een extra risico geven aan het ontstaan van een overbelasting in de voorhand. Als op die hoogte de doorbloeding wordt beperkt, heeft dit gevolgen voor de doorbloeding lager in het been. Daarnaast zie je als gevolg van strakke stijve spieren in dit gebied, dat het paard zijn voorbenen vanuit de schouder minder vrij kan bewegen en gemakkelijker op zijn tenen landt i.p.v. op zijn hielen. Het afrolpunt is verkeerd en dit triggert problemen.

Paard is vrij van wervelblokkades: aansluitend op het verhaal hierboven op de spieren, geldt natuurlijk ook dat het paard vrij moet zijn van wervelblokkades. Een goede osteopaat, cranio sacraal therapeut en/ of chiropractor kan je paard hierbij helpen. Ook hiervoor geldt dat in het begin het paard als opstap wellicht meerdere behandelingen nodig heeft, maar dit daarna met hooguit 1 of 2 (preventieve) behandelingen per jaar als zijnde check-up voldoende moet zijn. De training moet ervoor zorgen dat het paard goed in zijn lijf blijft en het lichaam kleine blokkades zelf kan oplossen.

Goed passend zadel: het spreekt voor zich, maar helaas lopen er nog veel te veel paarden rond met een slecht passend zadel en dat zorgt uiteraard ook voor problemen. Een slecht passend zadel zorgt voor spierproblemen en slecht ruggebruik, wat weer effect heeft voor de doorbloeding en de schokdemping voor de gewrichten.

Goede voeding: Het belang van een goede voeding is zeer groot. Het is de brandstof voor ons lichaam. Het draagt bij aan goede botten, pezen, ontwikkeling van spieren, herstel, de weerstand etc. Het lichaam van een paard is er op gemaakt om altijd voedsel tot zich te kunnen nemen. Een paard mag eigenlijk bij voorkeur niet langer als 3 uur zonder de mogelijkheid tot het eten van ruwvoer. Langer zorgt ervoor dat het paard sneller maagzweren oploopt wat zeer pijnlijk is.

Bij voorkeur (arm) vezelrijk hooi of gras wat het paard altijd tot zijn beschikking heeft. Dit aangevuld met een goede liksteen. Let op: niet elke liksteen voldoet aan wat je paard daadwerkelijk nodig heeft. Ik persoonlijk ben erg fan van de liksteen van www.paardnatuurlijk.nl. Hoe en waarom, kun je precies lezen op hun site onder de producten. De prijs/ kwaliteit verhouding is zeer goed en je weet zeker dat je een liksteen aanbiedt aan je paard, waar hij echt voldoende uit kan halen. Daarnaast ben ik een groot voorstander van biologisch voer en voer ik mijn paarden een kruidenmix die de gezondheid optimal ondersteunt. http://www.schaette.de/shop/pferde/stoffwechsel/ursonne-pferde-premium.html 

Ik ben een voorstander van goed weidebeheer, waarin geen gebruik gemaakt word van kunstmest en andere onnatuurlijke vormen van bemesting. Meer informatie over biologisch weidebeheer vind je op de site van Ron Hofman www.bio-ron.com.


Gezond gebit: een gezond gebit is eigenlijk de basis. Je kunt nog zo goed voeren, als het paard niet goed kan kauwen, haalt hij te weinig uit het voedsel en kan op die manier toch tekorten oplopen. Bovendien kan het gevaarlijk zijn omdat paard dan te grote stukken doorslikt, wat de kans op koliek vergroot. Op het moment dat het paard met bit gereden word is het belang van een goed gebit nog groter, omdat de haken en scherpe randen wondjes kunnen veroorzaken in het tandvlees die erg pijnlijk en gevoelig zijn. Bij jonge paarden word geadviseerd 2 keer per jaar te laten controleren. Bij paarden vanaf een jaar of 7 minimaal 1 keer per jaar.

Bovenstaande punten zijn niet alleen van belang bij paarden met de diagnose hoefkatrol, maar uiteraard bij elk paard. Het is alles bij elkaar wat maakt dat een paard echt happy en gezond is én blijft.

‘Een holistische benadering is gewoon noodzakelijk, daar ontkom je als eigenaar niet aan wil je het helemaal goed doen voor je paard.’

Ondanks paarden van nature (overlevingsmechanisme, ze vallen anders sneller ten prooi aan roofdieren) niet snel laten weten als ze pijn of ongemak ervaren, geven ze wel degelijk signalen. Wij als eigenaren moeten ze alleen leren herkennen en serieus nemen. Een paard doet niet zomaar iets, het heeft altijd een reden!

VRAAG JEZELF EENS AF:

• Reageert je paard boos tijdens het poetsen? Vind hij het poetsen niet prettig?
• Reageert je paard boos tijdens het opzadelen?
• Heeft je paard moeite om stil te blijven staan tijdens het opstappen, of loopt hij gelijk weg zodra je zit?
• Loopt je paard veel met zijn oren in zijn nek? Zwiept hij veel met zijn staart? Tandenknarst hij? Is hij boos?
• Zijn er problemen met ontspanning en aanleuning?
• Zijn er snel tactfouten?
• Is je paard scheef?
• Bokt of steigert hij? Gaat hij er veel vandoor? Heeft hij constant spanning tijdens het rijden?

Je paard doet dit om je iets duidelijk te maken....

Heb je hulp nodig? Het e-book Atletische Rijkunst fase 1 helpt je op afstand bij het oplossen van je problemen.
Dit e-book geeft je de mogelijkheid om de kennis, vaardigheden en ervaring op te bouwen om zelf met je paard aan de slag te gaan!

KLIK HIER VOOR MEER INFO 

of ga direct naar de webwinkel