Help, mijn paard kantelt met zijn hoofd...

Een beeld wat de meeste mensen wel kennen is een paard wat met zijn hoofd kantelt. In dit artikel wil ik je uitleggen wat het inhoud, hoe je het kan herkennen en wat de reden kan zijn dat een paard met zijn hoofd kantelt. En niet onbelangrijk, hoe je het kunt verhelpen!

 

Wat is hoofdkantelen?

Een paard wat met zijn hoofd kantelt wijkt met zijn neusbeen af van een verticale lijn. Hij houdt zijn hoofd letterlijk een beetje scheef. Het kantelen is altijd een uiting van pijn of ongemak wat het paard ergens in zijn lichaam ervaart. Het is dus zeker belangrijk het serieus te nemen.

Waaraan kun je zien of een paard met zijn hoofd kantelt?

Er zijn 2 opvallende punten waaraan je dit kunt zien. Ten eerste een verticale lijn die je over het midden van het  neusbeen kunt trekken. Deze lijn moet in een hoek van 90 graden t.o.v. de grond zijn. Als een paard kantelt wijkt zijn hoofd van deze lijn af. Het tweede punt waaraan je vervolgens kunt zien dat het paard zijn hoofd kantelt zijn de oren. Doordat het hoofd zich niet op een verticale lijn bevindt zijn ook de oren op ongelijke hoogte. Eén oor komt lager.

Een paard kan op 2 manieren kantelen:

- hij brengt zijn neus (snuit) meer naar binnen en zijn voorhoofd blijft meer buiten

- hij brengt zijn voorhoofd meer naar binnen en zijn neus naar buiten

Met werk aan de hand loop je naast het paard en kun je heel goed zien aan de wang aan de binnenkant of het paard kantelt. Je ziet dan namelijk de wang eruit komen aan de binnenkant. Bij een correcte stelling, zonder dat het paard kantelt, verdwijnt de wang aan de holle zijde in de hals en komt hij aan de bolle zijde naar buiten.

Bij kantelen is er bijna altijd sprake van ongelijke aanleuning, omdat het paard niet beide kanten van zijn lange rugspier op gelijke lengte kan brengen.

Wat is de relatie tussen de natuurlijke scheefheid en het hoofdkantelen?

In de meeste gevallen is het kantelen het gevolg van het zijdelings stretchen van de lange rugspier. Als een paard gevraagd word dit te doen en hij kan de lange rugspier onvoldoende (zijdelings) op lengte brengen, dan geeft het paard hier een reactie op. Sommige paarden gaan uitzwaaien met de achterhand, anderen gaan kantelen of doen beide. In alle gevallen voelt het paard ergens in zijn lichaam weerstand en zoekt een manier op dat minder te voelen. Door te kantelen gaat hij dit gevoel uit de weg.

De reden dat paarden soms maar in 1 richting kantelen heeft te maken met de natuurlijke scheefheid. Hierdoor is 1 kant van de lange rugspier korter en stijver. Als het paard deze kant moet stretchen stuit hij op weerstand van zijn spieren. Een reactie hierop kan kantelen zijn.

Scheve paarden of paarden die nog niet recht en soepel genoeg zijn kunnen dus als reactie hierop kantelen. Hiermee geven ze aan dat het gevraagde weerstand geeft in hun lichaam. Ik heb in de afgelopen jaren veel met dergelijke paarden gewerkt en dan zie je het kantelen minder word naarmate het paard rechter en soepeler word.

Het komt ook wel voor dat paarden aan het begin van de training kantelen, maar door het zijdelings stretchen van de lange rugspier, komt deze op lengte word goed doorbloed en hierdoor voelt het paard geen weerstand meer van deze spier. Het kantelen gaat dan over.

Het kan in beide richtingen voorkomen, maar meestel treed het vooral op in de bolle richting van het paard. Als het paard in die richting moet buigen, dan geeft de lange rugspier weerstand omdat hij te kort is. Dit kan resulteren in kantelen.

 

Wat kun je doen als je paard met zijn hoofd kantelt?

Belangrijk is in eerste instantie om het probleem blanco te kunnen benaderen

Om tot een definitieve oplossing te komen is het zinvol om het probleem bij de kern op te lossen. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk dingen te kunnen 'wegstrepen'. De volgende 3 punten zijn altijd van belang bij elk probleem of reactie die een paard geeft:

- sluit gebitsproblemen uit door je paard te laten controleren door een (goede) tandarts. Het is redelijk simpel na te gaan of het paard kantelt door een probleem in zijn mond. Train hem eens bitloos. Geeft hij hier dezelfde reactie op, dan weet je dat het uit het lichaam komt en niet uit de mond.

- zorg ervoor dat je paard vrij is van blokkades in zijn spieren en wervels. Op die manier kun je het probleem zo blanco mogelijk benaderen en is het ook het meest fair tegenover je paard.

- zorg ervoor dat je zadel goed past en laat dit geregeld controleren door iemand die er echt goed verstand van heeft. Er zijn heel wat paarden die gewoon doorlopen met een slecht passend zadel en waarbij je niets zal merken. Toch kan het bij een gevoelig paard wel een reden zijn om te gaan kantelen. Het is dan een reactie op de spanning in de rug door het slecht passende zadel.

Als je zeker weet dat deze 3 punten in orde zijn dan kun je verder gaan zoeken. Het is zinvol om vast te stellen of je paard alleen zijn hoofd kantelt als je op hem rijdt, of bijvoorbeeld ook als je hem longeert of handarbeid doet.

Beoordeel ook of je paard het in beide richtingen doet of alleen op 1 hand. Gebeurt het op de rechte lijn of vooral op de voltes en tijdens zijgangen?

Als je het probleem blanco hebt kunnen beoordelen en je weet wanneer het optreed, kun je door je paard gericht te gaan gymnastiseren werken aan het symmetrisch ontwikkelen van zijn lichaam. De (eenzijdige) spanning die het paard dan ervaart door de natuurlijke scheefheid, zal verdwijnen en het kantelen verdwijnt tevens. Dit kan geleidelijk aan gaan of heel snel. Heeft vooral te maken met het paard (karakter), de mate van scheefheid en niet onbelangrijk ook de trainer.

Wat is nog meer van belang?
Bij alles wat we doen is het zinvol niet alleen de vinger naar het paard te wijzen, maar ons bewust te worden van onze eigen rol in het geheel. Paarden spiegelen hun trainer heel goed. Hierdoor kan het zijn dat iemand die zelf zijn lichaam vast houd en blokkeerd het paard ook blokkeerd om te ontspannen. Een ruiter die bijvoorbeeld het paard te veel vast houdt met de teugels kan hierdoor het paard zelf laten kantelen. Wees je dus bewust van je eigen rol en ga na of je niet zelf het paard belemmerd om te ontspannen en loslaten in zijn lijf.