De lange rugspier


De lange rugspier van het paard is de krachtigste en meest essentiële bewegingsspier van het paardenlichaam, en heeft daardoor een bepalende invloed op elke stap die het paard zet. Deze spier is niet bedoeld om het lichaam in een vaste houding te ondersteunen, maar juist om een vloeiende dynamiek te creëren. De lange rugspier speelt een centrale rol in het doorgeven van de energie en kracht van de achterhand naar de voorhand. In tegenstelling tot houdingspieren werkt deze spier reflexmatig, waardoor je het paard niet kunt dwingen deze spier te ontspannen. Wat je wél kunt doen, is de juiste omstandigheden creëren zodat het paard zijn rugspier kan en durft te ontspannen.

Hierin speelt de natuurlijke scheefheid van het paard een grote rol. Door asymmetrie in het lichaam verschuift het verticale evenwicht, waardoor één voorbeen meer gewicht draagt. Dit zorgt voor onbalans die het paard moet compenseren. Hoewel paarden prima met hun natuurlijke scheefheid kunnen omgaan, ontstaat er een probleem wanneer we hen vragen arbeid te verrichten die niet natuurlijk voor hen is. Of het nu gaat om buitenritten, mennen, dressuur, springsport, of horsemanship, onze invloed op hun balans en beweging leidt vaak tot complicaties.

Helaas is niet iedereen zich hiervan bewust, wat kan leiden tot ernstige gevolgen. Veel paarden ondervinden de gevolgen van onbedoelde fouten tijdens hun training, vaak met tragische resultaten.

Belangrijkste feiten over de lange rugspier:

  • De lange rugspier loopt van de halswervels tot aan het heiligbeen. Op de afbeelding hiernaast is te zien hoe deze spier het hele paardenlichaam met elkaar verbindt.
  • De lange rugspier is de sterkste en belangrijkste bewegingsspier in het paardenlichaam.
  • Wanneer een paard uit balans is, reageert de lange rugspier automatisch om deze onbalans te compenseren. Je zou kunnen zeggen dat de lange rugspier vooral reflexmatig reageert, met name op onbalans. Deze spier helpt hiermee voorkomen dat het paard (om)valt als gevolg van deze onbalans. 
  • Als een paard zijn lange rugspier aanspant, trekt hij automatisch zijn hoofd en hals omhoog, omdat deze spier vastzit aan de halswervels. Hetzelfde gebeurt bij het heiligbeen: als de lange rugspier niet kan ontspannen, trekt deze spier als het ware aan het heiligbeen en beïnvloedt daarmee ook het bekken. Hierdoor kan de onderrug sneller hol trekken, wat de bekende 'dip' achter het zadel veroorzaakt.
  • Ontspant een paard de lange rugspier wel, dan ontstaat vanzelf de voorwaarts-neerwaartse tendens en laat het paard zijn hoofd en hals zakken.
  • Het verschil tussen een ontspannen en een gespannen lange rugspier is als het verschil tussen bewegen mét of zonder schokdempers.

Hoe merk je vanuit het zadel of de lange rugspier van je paard ontspant?

Er zijn verschillende factoren waaraan je de ontspanning van de lange rugspier kunt herkennen.

Te beginnen met de hoofd-halshouding van je paard. Loopt hij met een ontspannen onderhals en een open kaak? Beweegt hij met een voorwaartse neerwaartse tendens en neemt hij gelijke verbinding op beide teugels terwijl hij de hand aanneemt en volgt? 

Daarnaast is het gevoel dat de rug je als ruiter geeft een waardevolle indicator van spanning of ontspanning.

Wanneer de lange rugspier ontspannen is, neemt het schokdempende effect in het lichaam toe, en veert het gehele lichaam veel beter. Wat voor zowel paard als ruiter een aangenamer gevoel geeft. Dit zie je terug in de beweging van het paard en, als je op het paard zit, kan je dit verschil duidelijk voelen. Lees hieronder verder over het gevoel dat dit binnen de verschillende gangen oplevert.

In stap
  • In stap voel je het bekken van je paard duidelijk heen en weer bewegen, en er is meer beweging door de hele rug. Het voelt alsof het paard onder je schommelt.

In draf
  • In draf wordt het zweefmoment langer doordat de rug vrij op en neer beweegt. Je voelt dit zowel bij het lichtrijden als bij het doorzitten. De beweging wordt veerkrachtiger en krijgt meer schwung. Sommige ruiters beschrijven het alsof ze langzamer lichtrijden, terwijl het tempo hetzelfde blijft. Dit komt doordat de rug meer op en neer beweegt bij een ontspannen lange rugspier. De beweging voelt minder stug en staccato, en juist vloeiender, zachter en veerkrachtiger.

In galop
  • In galop merk je dat het makkelijker is om in het zadel te blijven zitten. Het voelt alsof het paard je draagt en laat zitten. Het volgen van de galopbeweging gaat veel soepeler wanneer de lange rugspier ontspannen is. Wanneer je paard in galop een gespannen rug heeft, kan dit invloed hebben op hoe goed je zit en hoe vloeiend je de beweging kunt volgen.

    Bij een gespannen lange rugspier is het moeilijk om volledig één te worden met de beweging, waardoor je billen steeds een beetje uit het zadel worden gehupst.

Waaraan merk je tijdens de training dat de lange rugspier gespannen is?
  • De rug voelt strak, stug en gespannen. Het gevaar is dat veel ruiters gewend raken aan een gespannen lange rugspier en het niet meer opmerken.
  • Als je de teugels helemaal loslaat brengt het paard zijn hoofd en hals omhoog.
  • Het paard komt geregeld tegen je hand of kruipt juist achter de teugel.
  • Het paard is zwaar op de hand of ontwijkt juist de verbinding.
  • Het paard is niet in staat om zelfstandig nageeflijk te blijven.
  • Het paard komt tegen je hand als je de teugels op maat neemt.
  • Het paard is niet in staat om de hand te volgen naar kniehoogte of lager.
  • Doorzitten is moeilijk.
  • In galop komen je billen steeds iets uit het zadel.
  • Het voelt alsof je paard je niet draagt, maar alsof je meelift.
  • Aan de longe is het paard niet of nauwelijks voorwaarts neerwaarts.
  • Het paard zakt niet verder als boeghoogte. 
  • Het paard is mentaal en fysiek gespannen, afgeleid en/of gestrest.

Wat zijn de gevolgen als het paard de lange rugspier niet kan ontspannen
  • Rugproblemen en rugpijn, en in het ergste geval zelfs kissing spines.
  • Problemen en slijtage aan de gewrichten door het gebrek aan symmetrie en schokdemping.
  • Moeite met ontspannen, wat leidt tot stress in lichaam en geest.
  • Aanleuningsproblemen.
  • Staak- en vluchtgedrag.
  • Allerlei rijtechnische problemen. 
  • Headshaking.
  • Teugelkreupelheid.
  • Een holle onderrug.
  • Ontwikkelen van een onderhals.
  • Slechte bespiering van de gehele bovenlijn.

Wat is funest voor de lange rugspier?
  • De natuurlijke scheefheid onvoldoende oplossen.
  • Een hoofd-halshouding afdwingen.
  • Hulpteugels die een houding forceren.
  • Verkeerd passend zadel.
  • Een ruiter die niet symmetrisch zit.
  • Een ruiter die onvoldoende in balans is en die niet in harmonie meebeweegt met het paard.

Hoe voorkom je dat je je paard met een gespannen rug traint?
  • Verdiep je in de natuurlijke scheefheid en in het verticale evenwicht.
  • Stop met aan de voorkant het hoofd omlaag vragen en afdwingen. Onthoud: met een ontspannen lange rugspier laat het paard automatisch zijn hoofd en hals zakken.
  • Leer hoe je de lange rugspier kan ontspannen zodat de voorwaarts-neerwaartse tendens ontstaat en je paard vervolgens vanzelf nageeft.

Beweegt jouw paard mét of zónder schokdempers? 

Doe nu de GRATIS ANALYSE

Wil je weten of jouw paard zijn rug optimaal gebruikt tijdens de training? En ontdekken hoe het is als je paard vanzelf nageeft? 
Kom er nu achter dankzij deze exclusieve, gratis analyse! Ontdek onder andere of je paard beweegt met de juiste schokdemping en ontvang direct oefeningen die een wereld van verschil opleveren in het lichaamsgebruik van je paard.