Kissing spines is een aandoening aan de rug van een paard waarbij twee of meer wervels elkaar (bijna) raken, als het ware 'kussen'. Normaal gesproken bewegen de doornuitsteeksels van de wervels vrij van elkaar, maar wanneer ze elkaar (bijna) raken, kan dit het botvlies beschadigen en veel pijn veroorzaken. Dit kan leiden tot problemen bij het opzadelen, opstappen, rijden (zoals verzet, rijtechnische problemen), tactfouten en zelfs kreupelheid.

Een onregelmatige beweging kan zijn oorzaak in de rug hebben. Vergelijk het met hoe iemand met ernstige rugpijn beweegt: ook zij lopen niet soepel en regelmatig. Je ziet het meteen aan iemands manier van lopen wanneer hij veel rugpijn heeft.

Kissing spines wordt meestal gediagnosticeerd door middel van röntgenfoto's. De aandoening kan erfelijk zijn, hoewel onderzoek daarover nog gaande is en de erfelijkheid nog niet definitief is vastgesteld. Er is echter wel een genetische component aanwezig; sommige paarden hebben mogelijk aanleg voor fysieke kenmerken die het risico op kissing spines vergroten. 

Kissing spines kan ontstaan door een combinatie van lichaamsbouw, bewegingspatronen, verkeerde training en/of genetische aanleg. Hoewel sommige paarden genetisch gevoeliger kunnen zijn, speelt de manier waarop een paard wordt gereden en getraind een grote rol. Het risico op kissing spines vergroot bij verkeerd ruggebruik, te jong ingereden worden, rijden met een verkeerd zadel of trainen in een geforceerde houding.

Ook de natuurlijke scheefheid speelt een belangrijke rol. Dit leidt tot ongelijke spierspanning: één kant is korter, sterker en stijver terwijl de andere kant langer, slapper en soepeler is. Deze verhoogde spierspanning veroorzaakt een holle en bolle zijde, wat met name de wervels aan de holle kant meer onder druk zet.

Verticale disbalans zorgt voor extra spanning in de rug, omdat de lange rugspier helpt de onbalans op te vangen. Deze spier biedt weerstand tegen de natuurlijke krachten die het paard richting de grond trekken en helpt voorkomen dat het paard omvalt. 

Om kissing spines te voorkomen, is het cruciaal om een paard correct te trainen, met aandacht voor de spierspanning en het verticale evenwicht. Dit voorkomt extra belasting en schade aan de wervels.

Herken je tekenen van ongelijke spierspanning of verkeerde houding? Wees alert, want deze kunnen leiden tot kissing spines en andere rugproblemen.

• Pijn en Discomfort: Kissing spines veroorzaken pijn doordat de uitsteeksels van de wervels (doornuitsteeksels) elkaar (bijna) raken of tegen elkaar wrijven. Dit kan leiden tot chronische rugpijn en ongemak.

• Stijfheid: Het paard kan stijfheid in de rug ervaren, wat de bewegingsvrijheid en flexibiliteit vermindert. Dit kan vooral merkbaar zijn bij het opstarten van de training of na rustperiodes.

• Veranderde Beweging: Kissing spines kunnen leiden tot een onregelmatige beweging of een onnatuurlijke houding. Het paard kan een voorkeur ontwikkelen voor bepaalde bewegingen die minder pijn veroorzaken, wat zijn algemene manier van lopen kan beïnvloeden.

• Spierproblemen: De pijn en stijfheid kunnen leiden tot compensatoire spierproblemen. Spieren kunnen overbelast raken door het proberen te compenseren van de pijn in de rug, wat kan resulteren in spierspanning en asymmetrie.

• Verhoogd Risico op Blessures: De verkeerde belasting door compensatie kan extra stress op andere delen van het lichaam leggen, wat het risico op blessures vergroot.

• Beperkingen in Beweging: Kissing spines kunnen de bewegingsvrijheid van het paard beperken, wat invloed heeft op zijn vermogen om soepel en correct te bewegen. Dit kan leiden tot beperkingen in het uitvoeren van bepaalde oefeningen of bewegingen.

• Moeilijkheden met Verzameling: Het verzamelen van het paard kan moeilijk zijn, omdat een correcte verzameling pijnlijk kan zijn voor een paard met kissing spines.

• Verminderde Prestaties: Het paard kan moeite hebben om  te presteren en/of aan de verwachtijgen van de mens te voldoen, omdat het ongemak en de pijn zijn welzijn beïnvloeden.

• Aanpassing van Training: De training moet vaak worden aangepast om rekening te houden met de pijn en stijfheid. Dit kan betekenen dat je de intensiteit van de training moet verminderen of bepaalde oefeningen moet vermijden. Het is sowieso aan te raden om het paard tijdelijk vanaf de grond te revalideren en de rug niet met gewicht te belasten. 

• Focus op Comfort: De focus van de training verschuift vaak naar het verminderen van pijn en het verbeteren van het comfort van het paard. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je tijd besteedt aan rust en herstel in plaats van intensieve training.

Als de natuurlijke scheefheid en correct ruggebruik een grote rol spelen, ligt daar ook de sleutel tot de oplossing. 

Er zijn twee belangrijke manieren om vooruitgang te boeken met aangepaste training, natuurlijk onder begeleiding van een professional die bevestigt dat jouw paard hier baat bij heeft. 

De eerste stap: verbeter het verticale evenwicht. De tweede: werk aan symmetrie in de bespiering. Hierdoor kan de lange rugspier ontspannen, waardoor de voorwaarts-neerwaartse tendens vanzelf ontstaat. Dit creëert ruimte in de bovenlijn en geeft de gevoelige en overbelaste plekken rust.

Het doel moet zijn om de situatie te stabiliseren, tot rust te brengen, en te verbeteren. Voorkom verdere schade, want bestaande schade herstelt vaak maar beperkt of helemaal niet. Wel kun je het lichaam van je paard sterker maken om zwakke of beschadigde plekken te ondersteunen, zodat hij pijnvrij en met meer comfort kan bewegen.

De schade volledig herstellen is niet altijd realistisch, maar het stabiliseren en verbeteren van de situatie wel. Daarbij kunnen we je helpen.

In het algemeen is het geen realistisch doel om de aandoening volledig te genezen, maar om het paard zo comfortabel en pijnvrij mogelijk te laten bewegen.

In sommige gevallen is er ook op de rontgenfoto's een zichtbare verbetering te zien van de kissing spins. Het is altijd aan te raden na enkele maanden tot een jaar revalidatie vanaf de grond nog eens een foto te laten maken om vast te stellen hoe dit gebied zich ontwikkeld. 

Sommige paarden zijn echter beter af zonder het gewicht van een ruiter op hun rug. Voor deze paarden blijft correcte training en beweging vanaf de grond essentieel. Er is genoeg wat je samen kunt blijven doen als rijden geen of tijdelijk geen optie meer is. Denk aan grondwerk, vrijwerken, dressuur in vrijheid, werk aan de hand, lange teugelwerk, enkele en dubbele longe, of gewoon samen wandelen en avonturen beleven.

Het is lastig om een eenduidig ja of nee te geven, maar je kunt zeker actie ondernemen om het risico te verkleinen. We staan dus niet machteloos.

Tips om kissing spines te voorkomen:

• Belast de rug van je paard niet voor zijn vijfde levensjaar. Beperk het tot gewenning aan zadel en ruiter, maar wees terughoudend met rijden. 
• Werk minimaal een jaar vanaf de grond aan een correcte basis voordat je ruitergewicht introduceert.
• Train je paard maximaal 3 keer per week onder het zadel. Daarnaast kun je vanaf de grond talloze inspirerende en effectieve trainingen doen.  
• Vermijd het gebruik van hulpteugels, ook bij longeren. Leer hoe je je paard zijn rug kan ontspannen en hij bereikt vanzelf de voorwaarts-neerwaartse tendens.
• Zorg voor voldoende vrije beweging en sociale contacten.
• Verbeter het verticale, laterale, en horizontale evenwicht van je paard.
• Werk aan correct ruggebruik zonder nageeflijkheid af te dwingen.
• Laat je zadel minimaal twee keer per jaar nakijken, doe dit vaker als je paard veel verandert qua spierontwikkeling.
• Zorg dat een goed opgeleide professional je paard regelmatig controleert en behandeld, zoals bijvoorbeeld een osteopaat die zowel met spieren als fascia werkt.
• Beperk het rijden op je paard tot maximaal drie keer per week, train veel vanaf de grond en plan voldoende rustdagen.
• Voeg de ontspanningsoefening en statische stretchtechnieken toe aan je routine om spanning in de rug te verlichten.
• Verbeter de rompstabiliteit om de belasting op grote spieren te verminderen.
• Zorg dat je paard altijd beschutting heeft tegen slecht weer, of gebruik een waterdichte deken als er geen schuilstal is.
• Leer wat je zelf kunt doen om de rug van je paard zacht en soepel te houden. Diverse massagetechnieken kunnen hierbij helpen. Dit is een waardevolle aanvulling op de training en behandelingen door professionals, maar geen vervanging.

Door je paard goed aan te voelen en op de juiste manier te trainen, kun je de kans op kissing spines aanzienlijk verkleinen.