Hoe kun je je paard zo ontspannen mogelijk beleren?

Een goede voorbereiding is het halve werk. Dat betekent dat als een paard vanaf de grond een degelijke basis en een stevig fundament heeft opgebouwd, de overgang naar het daadwerkelijk dragen van een ruiter vrijwel altijd soepel en zonder al te veel stress verloopt. Er zijn een aantal belangrijke factoren die ervoor zorgen dat je paard mentaal en fysiek optimaal wordt voorbereid op deze belangrijke stap, die we zeker niet mogen onderschatten.

Het is belangrijk om mentale en fysieke voorbereiding hierbij van elkaar te onderscheiden, hoewel ze natuurlijk ook met elkaar verbonden zijn.

De fysieke voorbereiding richt zich vooral op het rechter, sterker en soepeler maken van het lichaam. We willen voorkomen dat het paard onnodige spanning opbouwt en aanwezige spanningen verzachten. Dit betekent ook dat het noodzakelijk is om samen te werken met een professional, zoals een osteopaat, die je paard hierin ondersteunt en volgt. Daarnaast is het belangrijk dat het paard een goede basisconditie heeft voordat we beginnen met berijden. Dit kan op verschillende manieren getraind worden. De fysieke voorbereiding moet zich richten op het verbeteren van de balans en ontspanning zodat het paard ook vanaf de grond alvast kennis maakt met verbinding/ aanleuning. Hierdoor zal het paard dit met een ruiter vrij gemakkelijk kunnen. Wat de kans op problemen aanzienlijk verkleint. 

Ideaal gezien wordt het paard minstens een half jaar, maar liever nog een jaar, vanaf de grond getraind voordat er een ruiter op zijn rug plaatsneemt. Neem echt de tijd om het paard geleidelijk te laten wennen aan het gewicht van een ruiter. Ga je te snel, dan is er een groot risico dat het paard zowel mentaal als fysiek overbelast raakt.

De mentale voorbereiding omvat uiteraard het leren omgaan met prikkels op en rond het lichaam, met extra aandacht voor de zone waar een ruiter zich bevindt. Kan het paard zich mentaal en fysiek ontspannen terwijl er beweging en geluid is in deze zone?

Gedurende dit proces is het zeer waardevol om regelmatig de ontspanningsoefening van de Atletische Rijkunst in te zetten. Hiermee kun je duidelijk zien wanneer het paard spanning ervaart en bied je hem de kans deze spanning los te laten. Er is namelijk een verschil tussen blijven staan en daadwerkelijk ontspannen zijn.

Veel paarden worden onbewust overvraagd tijdens het beleerproces. Vaak wordt gedacht dat wanneer een paard kalm blijft staan het geen spanning en stress ervaart en ok is met de situatie. Maar dit ligt een stuk genuanceerder. Het is belangrijk om echte ontspanning te leren herkennen en observeren, zodat we kunnen voorkomen dat een paard alles ondergaat in een soort 'freeze' of overlevingsstand, terwijl het lichaam toch veel stress ervaart. Deze opgebouwde spanning moet vroeg of laat ontladen worden, en dat kan voor flinke problemen zorgen.

Dit wil je absoluut voorkomen, omdat het niet alleen jullie vertrouwen en verbinding schaadt, maar ook veel moeilijker te herstellen is dan het in eerste instantie te voorkomen.

Het is belangrijk om kleine stappen te zetten en niet te gehaast te werk te gaan. Dit vraagt om goed invoelen en observeren van de mens. Blijf steeds in verbinding met het moment en met je paard. Welke signalen geeft je paard? Waar ligt zijn grens op dat moment? Door die grens te herkennen, weet je waar je werkgebied ligt.

Bekijk ter inspiratie de video hieronder, waarin je ziet dat het niet draait om hoeveel je kunt doen, maar om wat je doet en hoe je voorkomt dat je te snel gaat, zodat het paard zijn eigen proces niet uit het oog verliest.

De eerste echte ervaringen met een ruiter op de rug zijn enorm belangrijk voor een positieve ervaring en neurale verbinding in het brein met betrekking tot het dragen van een mens. Er zijn gelukkig veel dingen die we kunnen doen die hieraan bijdragen.

Een paar belangrijke aandachtspunten die de kans op spanning, stress en problemen aanzienlijk verkleinen:

• Begin altijd met een warming-up vanaf de grond. Niet om het paard moe te maken, maar om alvast een stukje balans, ontspanning en verbinding te creëren. Zachtheid in lichaam & geest.
• De ontspanningsoefening voor, tijdens en na het opstappen: Deze oefening helpt je voelen of het paard spanning opbouwt en geeft het paard de ruimte om eventuele stress te uiten en los te laten.
• Begin met korte, rustige staptrainingen onder de ruiter: De eerste ritten zijn kort en beperkt tot de stap, wat het paard de kans geeft om geleidelijk te wennen aan het gewicht van de ruiter. Dit voorkomt spierpijn en overbelasting. Het is fijn voor het paard om ten minste een keer of tien alleen te stappen en in stap rustig te kunnen wennen aan het dragen van een ruiter.
• Gebruik het paard zijn natuurlijke balansmechanisme: Begin altijd met rechte lijnen, bij voorkeur weg van de omheining, en gebruik het natuurlijke balansmechanisme van het paard (het gewicht van de stelling) om het verticale evenwicht te verbeteren. Zo kan de lange rugspier zich ontspannen en hoeft deze niet de verticale disbalans te compenseren.
• Zachte en heldere communicatie: Maak op de rechte stukken enkele overgangen naar halt en stap weer rustig weg. Focus op zachte fase 1 hulpen; ofwel de meest ideale/ vriendelijkste hulpen. Zorg ervoor dat je paard dit vanaf de grond reeds kent, dan is het eenvoudig dit onder het zadel ook te snappen.
• Doe dit alles in beide richtingen en sluit af met de ontspanningsoefening – en de training zit erop!

Geef je paard de liefde, trots en dankbaarheid die het verdient.

Vergeet vooral niet om samen na te genieten van dit wonderlijke moment en deze magische bubbel samen.

Tweede rit van Jacolien en Armani

Ja, en wanneer de voorwaarden goed zijn, kun je werkelijk zo opstappen en wegrijden. Het is echt magisch om je paard met zoveel vertrouwen een goede start onder het zadel te geven. Bekijk bijvoorbeeld deze video en zie hoe Armani vol vertrouwen Jacolien draagt.