Wanneer een paard een correcte aanleuning neemt op de buitenteugel, is er sprake van een stabiele, soepele en aangename verbinding op deze teugel. Het paard neemt volledig de verantwoordelijkheid voor deze verbinding en volgt direct elke millimeter die de buitenteugel geeft.  Zowel bij het verlengen als het op maat nemen van de teugels ontstaat er geen weerstand of verlies van verbinding. Er is geen sprake van te veel of te weinig verbinding. Het paard zoekt, neemt, volgt én behoudt 100% de verbinding op deze teugel. Dit betekent dat de verbinding vanuit het paard zelf komt, en de ruiter dus nauwelijks iets hoeft te doen om deze verbinding te behouden. Hooguit je hand aanbieden voor verbinding en actief blijven voelen wanneer er iets veranderd. Bijvoorbeeld of het paard uit balans raakt en de verbinding gelijk blijft 

Zo'n 100% aanleuning is een prachtig resultaat dat voortkomt uit correct lichaamsgebruik en mentale ontspanning. Echter in de praktijk is dit lang niet altijd eenvoudig te bereiken.

Elk paard is van nature asymmetrisch. Het lichaam heeft als gevolg hiervan een holle en een bolle zijde, veroorzaakt door ongelijke spierspanning. Die asymmetrie heeft direct invloed op de manier waarop het paard de teugels aanneemt en volgt. Vaak zal het paard één teugel onvoldoende aannemen, terwijl het op de andere juist te veel verbinding neemt en ‘leunt’. De verbinding is een weerspiegeling van wat er in de rest van het lichaam gebeurt. Het is een verlengde van de -ongelijke- spierspanning. 

Een voorbeeld hiervan is een linksgebogen paard op de rechterhand. Dit paard heeft doorgaans een holle linkerzijde en een bolle rechterzijde. Op de rechterhand zal het paard moeite hebben om de linker buitenteugel volledig aan te nemen en te volgen. Om vanuit het linkerachterbeen via een ontspannen linkerzijde richting de buitenteugel te bewegen. Om dit mogelijk te maken zal het paard zijn korte, sterke, stijve spieren moeten verlengen en als het ware 'openen' in plaats van 'sluiten' en verkorten. Dit is niet vanzelfsprekend voor dit paard omdat zijn bewegingspatroon van nature tegengesteld is hieraan. Je zal hier dus actief mee aan de slag moeten om dit te verbeteren en je paard hierbij te helpen. 

Enkele mogelijke gevolgen hiervan zijn:

• Het paard neemt te veel verbinding op de buitenteugel
• Het paard neemt te weinig verbinding op de buitenteugel
• Het paard heeft een instabiele verbinding op de buitenteugel
• Er is sprake van ongelijke aanleuning
• Er is geen correcte connectie tussen het buitenachterbeen en de schedel van het paard
• Het paard kantelt met zijn hoofd
• De mond van het paard is gespannen en/of onrustig
• De kaak van het paard is strak
• De rug van het paard is gespannen
• Het paard is onrustig met zijn hoofd en/ of schud met zijn hoofd

Een veelvoorkomende reactie is dat men te veel gaat inwerken met de binnenteugel, alvorens er verbinding is op de buitenteugel. Dit mag je gerust beschouwen als één van de belangrijkste basisprincipes van correcte training en lichaamsgebruik om de eerder genoemde redenen. Trap dus niet in deze valkuil, want er ontbreekt een belangrijke sleutel. 

Dit principe is voor mij dé reden dat ik al sinds 2008 mijn eigen paarden bitloos train. Bitloos krijg je de verbinding en communicatie heel puur gespiegeld. Dit geeft jouw directe -soms keiharde- feedback op het feit of jouw verbinding klopt. En met name: of de verbinding op de buitenteugel klopt. Hoewel ik destijds in de veronderstelling was dat ik mijn toenmalige paard Jacado goed voor elkaar had in de basis, liet hij me tijdens mijn eerste bitloze ervaring heel duidelijk voelen dat ik -onbewust- toch nog te veel met de binnenteugel deed. Toen ik deze wijze les van hem omarmde gaf hij me dit terug door te bewegen als nooit te voren. Ik was om! 

De reden dat bitloos trainen mij vanaf het eerste moment fascineerde, heeft alles te maken met de zuiverheid van de verbinding die je voelt en ontvangt . Dankzij het bitloos trainen krijg je een pure en directe reflectie van hoe je paard zijn lichaam op dat moment gebruikt en wat hij ervaart. Waar een bit soms subtiele onbalans kan maskeren, legt bitloos trainen juist alles bloot. Je voelt precies wat er speelt – zonder filter.

Stel: je paard heeft moeite met buigen naar links op een volte, en ervaart weerstand aan de rechterkant van zijn lichaam. In dat geval laat de verbinding jou dit feilloos voelen via je linkerteugel. Wat er in het lijf gebeurt, komt direct bij jou terug.

Maar ook de andere kant is waar: als het lichaamsgebruik klopt, voelt de verbinding subtiel, zacht en in harmonie. Juist dan ervaar je de kracht van echte samenwerking. Die diepgang is precies wat bitloos trainen binnen de Atletische Rijkunst zo bijzonder maakt.

Ook met een bit kan er vriendelijk en met respect getraind worden – zeker als je kiest voor een benadering zonder kneepjes, druk of dwang. Binnen de Atletische Rijkunst werken we niet met kneepjes en/of neerwaartse druk, maar met oprechte verbinding. Dat maakt al een wereld van verschil voor de mond.

Ik ben dan ook niet anti-bit, maar wél pro-bitloos – waar het kan. Omdat het niet alleen het paard ten goede komt, maar ook jou als trainer helpt om je gevoel, timing en techniek verder te verfijnen.