Een scheef bekken bij een paard betekent dat het bekken niet symmetrisch staat en beweegt ten opzichte van de rest van het lichaam. Dit heeft invloed op de balans, beweging, het lichaamsgebruik en de prestaties van het paard.

Hoe herken je een scheef bekken?

1. Zichtbare scheefstand: Bij de meeste paarden is een scheef bekken zichtbaar door te kijken naar de stand van de heupen, waarbij één heup hoger is dan de andere. Dit kan je zien bij een paard dat vierkant stilstaat aan de stand van het bekken. Is een bil/ heup hoger? In beweging kan je dit zien door de zijdelingse schommeling op een rechte lijn te observeren. Is deze evenredig of ongelijk? Kijk ook naar de buik van je paard. Wanneer er sprake is van een scheef bekken kan deze aan één kant meer uitsteken in stilstand of tijdens beweging meer naar de bolle kant schommelen. 
2. Ongelijke spierontwikkeling: Je ziet vaak dat de spieren aan één kant van de achterhand beter ontwikkeld zijn dan aan de andere kant. Dit betreft de bilspieren, maar ook de beenspieren. 
3. Scheve staartdracht: De staart kan scheef hangen in stilstand en/of tijdens beweging.
4. Asymmetrie in beweging: Het paard kan in stap een kortere pas hebben met één van de achterbenen, wat kan wijzen op ongemak of compensatie. Problemen met het bekken en/of SI gewricht kunnen dit sterk beinvloeden. Tijdens het draven of galopperen kan het paard scheef bewegen of met ongelijkmatige passen. Een duidelijk voorbeeld hiervan zijn tactfouten. Welke echter ook vanuit spanning in de lange rugspier kunnen komen. 
5. Moeite met verzameling en oprichting: Een scheef bekken kan het moeilijker maken om gelijkmatig te buigen en gewicht op te nemen met beide achterbenen en om correct te verzamelen.

Hoe stel je een diagnose?

Een scheef bekken kan het beste worden vastgesteld door een dierenarts, osteopaat, chiropractor en/of fysiotherapeut. Zij kunnen met een grondige analyse de asymmetrie identificeren en een behandelplan inzetten om dit te verbeteren.

Het is belangrijk om regelmatig de bekkenstand van elk paard te controleren wanneer het vierkant stil staat. Dit kun je alleen correct beoordelen als het paard vierkant staat. Maak een foto recht van achteren en observeer de stand. Zijn de heupen en billen gelijk in hoogte? Is de bespiering aan beide zijden evenredig?

Als je een scheefstand opmerkt, schakel dan de hulp in van een professional. Laat het paard eerst behandelen en ga daarna aan de slag met gerichte training om verdere scheefstand te corrigeren en verergering te voorkomen.

Er zijn verschillende oorzaken mogelijk, evenals combinaties van factoren die de scheefstand kunnen versterken.

• Trauma:

  • Valpartijen, uitglijden, struikelen
  • Botsingen, vastliggen, hangen aan het halster
  • Trailerongelukken, ongelukken met omheining
  • Een verkeerd passend zadel

• Fysieke belasting:

  • Verkeerde of asymmetrische training
  • Gebruik van hulpteugels en neerwaartse druk

• Anatomische factoren:

  • Dracht en geboorte (ligging van het veulen, bevallingsproblemen)
  • Verzwakking van spieren en ligamenten (zeker bij merries na de bevalling)
  • Asymmetrische hoefstand

• Ruiter of uitrusting:

  • Een scheef zadel
  • Een scheve ruiter

• Compensaties in het lichaam:

  • Littekenweefsel na trauma
  • Verkeerde belasting van het skelet door fascia en bindweefsel

1. Onbalans: Een scheef bekken kan leiden tot ongelijke belasting van de achterbenen. Dit kan resulteren in een ongelijke afwikkeling van de voeten en een verminderde symmetrie in de beweging.

2. Pijn en Stijfheid: Het paard kan pijn ervaren in de rug, de heupen, het SI-gewicht en de achterbenen. Dit kan zich uiten in stijfheid, moeilijkheden bij het bewegen, of ongemak tijdens het rijden en de training. 

3. Veranderde Houding: Een scheef bekken kan de algehele houding van het paard beïnvloeden. Dit kan leiden tot een asymmetrische belasting van de spieren.

4. Spierproblemen: Onbalans kan leiden tot overbelasting van bepaalde spiergroepen en onderbelasting van anderen, wat kan resulteren in spierverzwakking of -verrekking.

5. Verhoogd Risico op Blessures: Door de ongelijke belasting kunnen gewrichten en spieren extra stress ervaren, wat kan leiden tot blessures of verergering van bestaande aandoeningen.

6. Verminderde Effectiviteit: Het trainen van een paard met een scheef bekken kan minder effectief zijn, omdat het paard niet op een gelijkmatige manier beweegt en niet alle oefeningen correct kan uitvoeren.

7. Moeilijkheden bij Verzameling: Bij oefeningen die verzameling vereisen, kan een scheef bekken het moeilijker maken voor het paard om de juiste balans te vinden.

8. Beperkte Vooruitgang: De scheefheid kan de vooruitgang van de training stagneren, omdat het paard moeite heeft om de oefeningen goed uit te voeren en de juiste spieren te ontwikkelen.

9. Aanpassing van de Training: Training moet vaak worden aangepast om rekening te houden met de scheefheid. Dit kan betekenen dat je specifieke oefeningen moet vermijden of aanpassen om het paard niet verder te belasten. Het is belangrijk voorzichter te werk te gaan om te voorkomen dat het paard zichzelf letterlijk 'vastloopt'. 

Tips voor een paard met een scheef bekken

1. Osteopathie: Laat je paard behandelen door een osteopaat. Deze kan bepalen waar verstrakkingen en compensaties zitten die aan het bekken trekken, zoals strakke fascia. Dit zorgt voor structurele correctie en voorkomt blijvende scheefstand. Daarnaast helpt een osteopaat bij het volgen van de voortgang en geeft advies over behandeling en training.

2. Ontspanningsoefening: Gebruik deze om overtollige spanningen te verminderen. Voeg ook stelling toe voor het verbeteren van symmetrie. Dankzij deze oefening kan je zelf voor een groot deel bijdragen aan het oplossen van overtollige spanningen. Ontdek hier meer over de ontspanningsoefening.

3. Gymnastiserende oefeningen: Verbeter symmetrie, kracht en souplesse door zijgangen in te zetten. Dit maakt het lichaam rechter, soepeler en versterkt de bespiering. Tijdens zijgangen wordt één achterbeen actiever, waardoor het bekken aan dezelfde kant hoger komt. Bij paarden die hier van nature moeite mee hebben, helpen zijgangen het bekken zowel te heffen als te laten zakken.

4. De lange rugspier: Werk aan een goed gebruik van de lange rugspier, vooral het deel dat in verbinding staat met het heiligbeen en het bekken. Spanning in dit gebied beïnvloedt het bekken.

5. Stretchtechnieken: Verdiep je in statische stretchtechnieken en overleg met een professional welke geschikt zijn voor jouw paard. Bij verkeerd gebruik kunnen ze averechts werken.

6. Balanskussens: Deze kunnen bijdragen aan verbetering van symmetrie en worden door veel paarden als prettig ervaren.

7. Eigen symmetrie: Werk ook aan de symmetrie in je eigen lichaam. Zeker wanneer je op een paard wilt rijden is dit essentieel. 

8. Cavaletti en in-uitjes: Deze kunnen kracht en souplesse in de achterhand verbeteren en een positief effect hebben op het bekken. Overleg altijd met een professional om te bepalen of ze geschikt zijn voor jouw paard, wanneer er sprake is van een scheef bekken. 

Wanneer bij je paard scheefstand in het bekken is vastgesteld, is de eerste stap om hier samen met een professional naar te kijken en je training hierop aan te passen.

Daarna laat je je paard regelmatig behandelen door dezelfde professional om het proces te volgen: of de scheefstand verbetert en waar je paard eventueel blijft compenseren. 

Wat je zelf kunt doen, is elke paar weken een nieuwe foto maken van je paard in vierkante stand. Observeer de verschillen van de stand, de bespiering en eventueel de buik. 

Daarnaast kun je een video van achteren opnemen, bijvoorbeeld in stap, om de zijdelingse schommeling te zien. Speel deze video's in slow motion af om te beoordelen of het bekken gelijkmatiger beweegt, de zijdelingse schommeling symmetrisch(er) is en de buik evenredig van links naar rechts beweegt.

Enkele effectieve oefeningen om de scheefstand en functie van het bekken te verbeteren:

• De ontspanningsoefening van de Atletische Rijkunst
• Stretchen op level 1 en 2, vanuit ontspanning in de rug en zonder dwang
• Zijgangen
• Achterwaarts
• Cavaletti en in-uitjes