Teugelkreupelheid: wat het is en hoe je het kunt verbeteren
In dit artikel bespreken we teugelkreupelheid: wat het precies is, wat de oorzaken kunnen zijn en wat we eraan kunnen doen. Voor veel mensen die hiermee in aanraking komen, kan het een hele puzzel zijn om te begrijpen wat er precies aan de hand is. Heeft mijn paard ergens pijn? Mis ik iets? Ligt het aan mijn eigen 'rijkunsten'? Het brengt vaak veel onrust, onzekerheid en zorgen met zich mee. Het doel van dit artikel is om je te helpen bij het vinden van de mogelijke oorzaak en om je kennis te vergroten voor de mogelijke oplossingen.
Wat is teugelkreupelheid?
Teugelkreupelheid betekent dat een paard onregelmatig beweegt in één of meerdere gangen. Deze onregelmatigheid is meestal vooral zichtbaar in stap en draf. Deze typische onregelmatigheid begint vaak wanneer de ruiter de teugels aanneemt, vandaar de term teugelkreupel. Wat opvalt bij deze vorm van onregelmatigheid, is dat het paard in vrijheid zuiver beweegt, maar onder de ruiter gaat het mis.
Belangrijk om te controleren:
Voordat we verder ingaan op de invloed van training op teugelkreupelheid, is het belangrijk een aantal zaken onder de loep te nemen die van invloed kunnen zijn. Het is cruciaal om deze factoren serieus te nemen alvorens je kan onderzoeken of het paard geholpen kan worden via correcte training:
-
Het gebit: Laat paarden tot 6 jaar elke zes maanden nakijken en oudere paarden vanaf 20 jaar ook. Tussen deze leeftijden is meestal één behandeling per jaar voldoende. Wees je ervan bewust dat elektrisch vijlen veel effectiever is en makkelijker de achterzijde van de mond bereikt.
-
Blokkades in de wervelkolom: Schakel een professional in om dit uit te sluiten.
-
Verhoogde spanningen in spieren en bindweefsel: Sluit ook dit uit met behulp van een professional.
-
Goed passend harnachement: Zorg ervoor dat het zadel goed past, omdat een slecht passend zadel ook tot onregelmatigheid kan leiden. Hetzelfde geldt voor het hoofdstel en/of bit.

Oorzaken van teugelkreupelheid
De rijtechnische oorzaak van onregelmatig bewegen onder de ruiter komt vaak voort uit spanning in de lange rugspier. Veelal is dit het gevolg van scheef en ongelijkmatig belasten van het lichaam en het rijden met te veel druk. De lange rugspier is de sterkste en belangrijkste bewegingsspier van het paardenlichaam, en het aan- of ontspannen ervan heeft direct invloed op de manier van bewegen. Een gebrek aan correcte ontspanning van de rug kan grote gevolgen hebben voor het totale lichaamsgebruik.
Het effect van spanning op beweging
Spanning in de lange rugspier beïnvloedt de bewegingskwaliteit van het paard enorm. Bijna alle paarden die teugelkreupel zijn, zijn ook scheef en worden met te veel druk gereden. Door ze te leren hun lichaam gelijkmatig te belasten en te werken aan gelijke spierspanning, kan de lange rugspier zich ontspannen en bereiken ze automatisch de voorwaarts-neerwaartse tendens. Wanneer de spanning in de lange rugspier dusdanig hoog is, kan dit er zelfs voor zorgen dat het paard zijn hoofd en hals op en neer beweegt, waardoor het kreupel lijkt. Echter, wanneer het paard zijn rug correct ontspant, is de onregelmatigheid verdwenen. Dit is tevens een belangrijke graadmeter. Zodra de lange rugspier zich kan ontspannen en het paard met de voorwaarts-neerwaartse tendens beweegt, moet het op-en-neer bewegen verbeteren en de zuiverheid toenemen. Indien dit niet het geval is, dan is er een andere oorzaak en is er geen sprake van teugelkreupelheid.

Disbalans
Teugelkreupelheid heeft een sterke relatie met disbalans. Het paard compenseert elke vorm van onbalans met de lange rugspier. Bij ieder paard heeft het correct in balans brengen van het lichaam automatisch een positief gevolg voor de lange rugspier. Omdat dit zo’n belangrijk onderwerp is, hebben we hier een uitgebreid artikel over geschreven. Dit artikel geeft inzicht in de verschillende vormen van balans die we tegenkomen tijdens de training van een paard.
Ongelijke aanleuning
Teugelkreupelheid gaat vaak hand in hand met ongelijke aanleuning. Ook dit hebben we uitgebreid besproken in een artikel, dat je hier kunt lezen.

De oplossing
- Sluit fysieke problemen uit met behulp van een professional.
- Correct harnachement is de basis.
- Zorg voor voldoende vrije beweging (bij voorkeur 24/7) en sociale interacties.
- Begin met het verbeteren van het verticale en laterale evenwicht vanaf de grond. Denk hierbij aan werk aan de hand en de enkele longe. Als je paard vanaf de grond zuiver beweegt met een ontspannen lange rugspier, is het tijd om de stap naar het rijden te maken.
- Leer hoe je het lichaam van je paard kunt ondersteunen door zelf te masseren en te stretchen. Doe dit in overleg met de professional die je paard heeft behandeld en kent.
- Zoek professionele en ervaren begeleiding om te voorkomen dat je het probleem verergert.
- Begin de training onder het zadel met een oefening die het verticale evenwicht verbetert, zoals het inzetten van het gewicht van de stelling. Ontwikkel je timing en gevoel hiervoor en leer vooral je paard los te laten op het moment dat er balans is. Veelal ontstaat teugelkreupelheid door te veel vastzetten en vasthouden. Ga helemaal terug naar de basis en begin simpel. In de onderstaande video vind je een oefening waarmee je kunt beginnen als al het bovenstaande is afgevinkt.
Conclusie
Teugelkreupelheid is een complex probleem dat voortkomt uit verschillende factoren. Door goed te begrijpen waar dit vandaan komt en de juiste benadering te kiezen, kun je jouw paard helpen om een betere balans en ontspanning te vinden, waardoor de lange rugspier zich niet langer vastzet. Dit resulteert in een verbeterde kwaliteit van de beweging.
Voor vragen of persoonlijke begeleiding kun je altijd contact opnemen via info@atletischerijkunst.nl.
Ervaring van Aiisha en Twilly
"Twilly heeft ruim 2 jaar lang teugelkreupel gelopen. Ik heb alles geprobeerd, maar zodra ik de teugels oppakte, ging het mis. Het was hartverscheurend. Maar gelukkig kwam ik bij Monique terecht. Na slechts 10 minuten in stap en 25 minuten in draf stroomden de tranen over mijn wangen. Dit was de oplossing waar ik zo naar op zoek was! Ik ben zo dankbaar dat ik nu weet wat ik moet doen om het goed te maken met mijn paard."